Piše: Edin Subašić

Bez obzira što je s naučnog, pravnog, činjeničnog i zdravorazumskog aspekta u svjetskoj javnosti već rasvijetljena priroda zločina u Srebrenici 1995. godine koji su počinile srpske vojno-policijske snage, a kreirala srpska politička elita, ni danas, a ni ubuduće se neće smjeti zanemariti narativi koji osporavaju da je bio – genocid.

Jer, ne radi se o dnevnopolitičkim ispadima, nego o sistematičnom, osmišljenom i svestranom procesu zataškavanja genocida u Srebrenici čega je cilj potpuna revizija činjenica i novije historije. Upravo na to upozorava Izvještaj o negiranju genocida 2020, koji je ovih dana objavio Memorijalni centar u Potočarima, a čiji autori su Monica H. Green i grupa istraživača.

Dezinformiranje i prikrivanje

Narativ negiranja genocida prisutan je u svakodnevnoj komunikaciji na političkoj, društvenoj, (kvazi)naučnoj, umjetničkoj, medijskoj... sceni Srbije, RS i u svijetu te odavno više nije dovoljno samo konstatirati da su ti narativni lažni, da su podaci falsificirani i sl. Ozbiljnost metoda, formi i ciljeva, obimnost i kontinuitet obmanjujućih proizvoda za zataškavanje genocida je takva da zahtjeva ozbiljnu reakciju i probosanskih i objektivnih međunarodnih krugova u sferi politike, nauke, obrazovanja, umjetnosti i prava na čije adrese ovaj Izvještaj i adresira preporuke. No, najprije je neophodno upozoriti na ključne aspekte i taktike negiranja genocida.

Dezinformiranje traje od početka operacije likvidacije „UN zaštićene zone Srebrenica“ a na nekim tezama istrajavaju do danas. Na primjer, politički i vojni čelnici RS-a uporno kao povod za napad navode "terorističke aktivnosti" ARBiH iz "sigurne zone" UN-a kako bi opravdale operaciju. Mladić je samo nekoliko dana prije napada poslao pismo komandantu snaga UN-a u Bosni i Hercegovini da je „bosanska vojska izvela napade iz enklave čija su meta bili srpski civili i koji su prouzrokovali više od stotinu žrtava.,“ fabrikujući alibi za napad. U tom momentu svi resursi i snage VRS za napad bili su već spremni, a DUCH bataljon je to jednostavno previdio (?) ili nisu željeli vidjeti.

Nadalje, Izvještaj ističe da je očigledna sastavnica genocida (pa time i namjere) temeljito prikrivanje zločina u čemu su široko učestvovale institucije RS, civilne i vojne. Taj „sistemski proces pljačke masovnih grobnica i naknadno premještanje posmrtnih ostataka u sekundarne i tercijarne lokacije u pokušaju zataškavanja masovnog ubojstva fenomen je koji izvan konteksta bosanskog genocida nije viđen nigdje drugdje u svijetu“, kaže se u Izvještaju. Zbog toga prikrivanje grobnica kao dokaza i jeste konstantan postupak vlasti u RS.

Minimiziranje razmjera zločina

Kasniji višegodišnji rad forenzičkih naučnika i istražitelja, analiza dokumenata iz sudskih procesa i bezbrojnih dokaza (analiza tla, odjeće, ličnih predmeta...) doveli su do rekonstrukcije zločina oko Srebrenice i saznanja o mehanizmu prekapanja, razdvajanja ostataka kako bi se otežale istrage te o sistemu preko 90 masovnih grobnica iz kojih je dosad identificirano 6.900 žrtava.

Iako su (prema priznanju Momira Nikolića i Dragana Obrenovića u procesima pred ICTY-jem) 1996. godine uništavani dokumenti jedinica Drinskog korpusa VRS, a dio odnesen u Beograd, zločini su rasvijetljeni. Danas ipak imamo čitav sistem „tumačenja“ činjenica na sasvim drugi način. Narativi srpskih institucija, medija i intelektualnih krugova najupornije negiraju – broj, identitet i način stradanja žrtava.

Revizionisti najčešće tvrde da je broj žrtava drastično manji od sudski potvrđenog broja ubijenih - 8.372. Sa srpske strane, i od zvaničnika procjenjuje se oko 2.000 žrtava, i to vojnika palih u borbi, a ne civila, bez obzira na nelogičnost s činjenicom da je dosad identificirano 6.900 tijela i mnoštvom tragova vezivanja i civilne odjeće. Sljedeći narativ je sasvim besmislen - da su u Potočarima zakopani i Srbi ubijeni od ARBiH pa ukopani pod bošnjačkim imenima! Zatim, i pored forenzičkih dokaza o ubistvima metkom i sječivom sa srpske strane se tvrdi da su tu pokopani umrli prirodnom smrću koji su dovezeni iz drugih područja BiH.

Izvještaj identificira i još jedan diskurs negiranja „duboko ugrađen u historijsku ideologiju srpskog nacionalizma, a koji tvrdi da Bošnjaci ustvari nisu legitiman narod, pa prema definiciji ne mogu biti meta genocida!“

Kompletan tekst pročitajte OVDJE.